Thông tin
Nằm trên địa bàn huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phước, Vườn Quốc gia (VQG) Bù Gia Mập không chỉ là nơi bảo tồn các nguồn sinh quyển ở Đông Nam Bộ mà từ đây còn có thể tìm hiểu văn hóa dân tộc bản địa của người S’tiêng, M’Nông cũng như khám phá những tiềm năng du lịch sinh thái độc đáo.
VQG Bù Gia Mập có tổng diện tích 26.032ha, trong đó diện tích vùng đệm là 15.200ha nằm trên 3 xã: xã Bù Gia Mập, xã Đắk Ơ (tỉnh Bình Phước) và xã Quảng Trực (tỉnh Đắk Nông). VQG thuộc vùng đất thấp của Nam Tây Nguyên với hệ thống sông suối gồm các dòng Ðắk Huýt chảy dọc theo biên giới Việt Nam – Campuchia, Ðắk Sa, Ðắk Ka và suối Ðắk K’me.
VQG Bù Gia Mập là một trong hai VQG của Việt Nam nằm trong vùng sinh thái rừng khô của trung tâm Đông Dương, thuộc hành lang ưu tiên bảo tồn của Tiểu vùng Mekong. (Ảnh: Nguyễn Luân)
Thác Lưu Ly trong VQG Bù Gia Mập. (Ảnh: Kiều Tháp)
Rừng lồ ô xen cây gỗ là một hệ sinh thái đặc trưng của VQG Bù Gia Mập. (Ảnh: Nguyễn Luân)
Đồng bào dân tộc S’tiêng sinh sống ở VQG Bù Gia Mập. (Ảnh: Nguyễn Luân)
Đọt mây non, một món rau rừng nổi tiếng của VQG Bù Gia Mập. (Ảnh: Nguyễn Luân)
Bữa cơm đơn giản và thân mật của đồng bào dân tộc S’tiêng và cán bộ kiểm lâm trong một chuyến đi kiểm tra rừng. (Ảnh: Nguyễn Luân)
VQG Bù Gia Mập là nơi có chức năng bảo tồn các loài động vật, thực vật hoang dã và nguồn dược liệu quý hiếm… để phục vụ công tác nghiên cứu khoa học, giáo dục môi trường và phát triển dịch vụ du lịch sinh thái. Ngoài ra, VQG Bù Gia Mập còn là rừng phòng hộ đầu nguồn đảm bảo nguồn nước cho những hồ chứa của thủy điện Sork Phu Miêng, Cần Đơn, Thác Mơ.
Hiện tại, VQG Bù Gia Mập có 724 loài thực vật nằm trong 326 chi, 109 họ, 70 bộ thuộc 6 ngành thực vật khác nhau. Ðặc biệt, nơi đây còn mang đậm nét của rừng nguyên sinh với nhiều loài cây thuộc họ dầu và cây gỗ quý hiếm như cẩm lai, gõ đỏ, mun, lát hoa, gỗ mật, thạch tùng, giáng hương, trắc và hàng trăm giống cây dùng làm thuốc.
Bên cạnh đó, đây còn là nơi cư trú của các loài động vật hoang dã, trong đó có nhiều loài được ghi trong sách đỏ Việt Nam như gấu chó, báo gấm, sói lửa, bò tót, bò rừng, gà tiền mặt đỏ, gấu ngựa, voi, chà và chân đen… Do còn mang đậm nét hoang sơ của rừng nguyên sinh với rừng dầu rụng lá theo mùa, rừng lồ ô xen cây gỗ, nên VQG Bù Gia Mập là nơi cư trú lí tưởng của nhiều loại động vật thuộc bộ linh trưởng như khỉ đuôi lợn, khỉ mặt đỏ, khỉ vàng, voọc ngũ sắc, voọc xám…
Một loài nấm có màu sắc bắt mắt mọc trên lớp thảm mục của VQG Bù Gia Mập. (Ảnh: Kiều Tháp)
Voọc ngũ sắc là loài động vật quý hiếm thuộc sách đỏ được bảo tồn tại VQG Bù Gia Mập. (Ảnh: Kiều Tháp)
Chim hồng hoàng, một loài chim quý thường sinh sống sâu trong rừng VQG Bù Gia Mập. (Ảnh: Kiều Tháp)
Chim sả đầu nâu của VQG Bù Gia Mập. (Ảnh: Kiều Tháp)
Con đường phục vụ tuần tra và khám phá trong rừng nguyên sinh VQG Bù Gia Mập. (Ảnh: Nguyễn Luân)
Nhiều cây gỗ quý vươn cao giữa rừng nguyên sinh. (Ảnh: Nguyễn Luân)
Rừng nhiệt đới nhiều cây dây leo chằng chịt. (Ảnh: Nguyễn Luân)
Đội kiểm lâm VQG Bù Gia Mập tuần tra bảo vệ rừng. (Ảnh: Nguyễn Luân)
Biển cảnh báo cấm đốt rừng trong VQG Bù Gia Mập. (Ảnh: Nguyễn Luân)
Một chuyến khảo sát hệ sinh thái rừng của các cán bộ VQG Bù Gia Mập.(Ảnh: Nguyễn Luân)
Một tháp canh rừng của VQG Bù Gia Mập. (Ảnh: Nguyễn Luân)
Một chuyên gia nước ngoài đang tiến hành khảo sát hệ động vật ở VQG Bù Gia Mập. (Ảnh: Kiều Tháp)
Theo kết quả nghiên cứu gần đây, VQG Bù Gia Mập là một trong hai VQG của Việt Nam (VQG Yok Don) nằm trong Vùng sinh thái Rừng Khô trung tâm Đông Dương của hạ lưu sông Mekong và thuộc hành lang ưu tiên bảo tồn của Tiểu vùng Mekong.
Thực tế thì Khu Bảo tồn Thiên nhiên Bù Gia Mập đã được chuyển hạng thành VQG theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ từ 27/11/2002. Vừa qua, tại thị xã Đồng Xoài, tỉnh Bình Phước, đã diễn ra hội thảo bảo tồn đa dạng sinh học VQG Bù Gia Mập và khu vực giáp ranh tỉnh Đắc Nông. Các chuyên gia thuộc Viện Sinh học Nhiệt đới cho biết, VQG Bù Gia Mập hứa hẹn sẽ là một trung tâm đa dạng sinh học của Khu vực và trên thế giới, bởi nó nằm ở vùng chuyển tiếp giữa Tây Nguyên xuống vùng đồng bằng Đông Nam Bộ. Vì thế, đa dạng sinh học nơi đây vừa mang tính đặc trưng của khu vưc Tây Nguyên, vừa mang tính đặc trưng của miền Đông Nam Bộ. Cho nên, nơi đây có thể có nhiều loài mới nếu được nghiên cứu kĩ lưỡng. Vì vậy, rất cần một chính sách hợp lí để hài hòa giữa nhu cầu sử dụng tài nguyên trong cộng đồng bản địa và việc bảo tồn tài nguyên thiên nhiên.
Ông Kiều Đình Tháp, Giám đốc Trung tâm Giáo dục và Dịch vụ Môi trường Rừng – VQG Bù Gia Mập cho biết, Trung tâm đã triển khai kế hoạch tuyên truyền giáo dục thông qua việc phối hợp với các bà con dân tộc quanh vùng cùng chung tay bảo vệ, quản lí nguồn tài nguyên, sinh thái rừng. Điều này sẽ góp phần gìn giữ và phát triển văn hóa bản địa kết hợp với du lịch sinh thái tại cộng đồng vùng đệm VQG Bù Gia Mập, một phần giải quyết được việc làm cho lao động tại chỗ.
Hiện nay, với trên 20 dòng suối, thác nước lớn nhỏ chạy quanh vườn như thác Đăk Mai, thác Sông Bé, thác Lưu Ly và nhiều hang động như hang Nai, hang Dơi… VQG Bù Gia Mập đang là một địa chỉ du lịch sinh thái rất hấp dẫn cho những du khách thích thể thao mạo hiểm và khám phá thiên nhiên hoang dã. Ngoài giá trị cảnh quan, sinh thái, VQG Bù Gia Mập còn là khu di tích lịch sử quan trọng về thời kì kháng chiến chống Mỹ, bởi chính tại nơi đây, địa danh Bù Gia Mập đã đi vào lịch sử với nhiều trận đánh ác liệt của quân và dân miền Ðông Nam Bộ.
Dạo chơi giữa những tán rừng nguyên sinh của VQG Bù Gia Mập, chúng tôi cảm nhận được không khí mát lạnh như đang tỏa ra từ những cành cây, ngọn lá. Thoảng đâu đó trong khu rừng, tiếng một chú khướu cất lên lảnh lót làm vang động cả núi rừng yên tĩnh… Đó là một cảm giác rất thú vị dành riêng cho mỗi du khách khi đến với VQG Bù Gia Mập vào những ngày hè này.
Ngã ba rẽ vào VQG Bù Gia Mập (rẽ phải thì đi vào văn phòng BQL, đi thẳng là vào VQG) |
Khoảng cách
VQG Bù Gia Mập thuộc địa phận xã Bù Gia Mập, huyện Bù Gia Mập, Tỉnh Bình Phước. Cách Thành phố Hồ Chí Minh 240km.
Hướng dẫn đi và về
Xe máy
Khởi hành từ Tp.HCM, bạn chạy xe theo QL 13 hướng về Bình Dương. Đến ngã 4 Sở Sao (gần đến công trước KDL Đại Nam – cách 1km) thì quẹo phải hướng đi Phú Giáo (Bình Dương). Theo con đường này bạn sẽ gặp một ngã ba (có bồn binh (vòng xoay) lớn: một hướng chỉ đi Tân Uyên (thẳng), một hướng chỉ đi Bình Phước (trái)), bạn quẹo trái.
Chạy thẳng theo hướng đi Thị xã Phước Long (nếu không biết đường thì hỏi người dân địa phương đường đi Tx Phước Long).
Sau khi đã đến Tx Phước Long bạn sẽ tìm đường (hoặc hỏi đường) đi xã Bù Gia Mập hoặc hỏi đường đi Đak Ơ (một xã cũng thuộc huyện Bù Gia Mập, nhiều người biết xã này hơn là biết xã Bù Gia Mập). Đến Đak Ơ bạn cứ chạy thẳng thêm khoảng 25km là đến trung tâm xã Bù Gia Mập.
Trên đường đi có thể ghé thăm quan: Núi Bà Rá, Hồ thủy điện Thác Mơ,…
Bản đồ đường đi – Khoảng cách trên bản đồ chỉ mang tính ước lệ |
Xe khách
Có 2 tuyến xe bạn có thể đi lên VQG Bù Gia Mập:
Bến xe miền Đông – xã Bù Gia Mập: Liên hệ bến xe miền Đông mua vé xe tuyến Tp.HCM – xã Bù Gia Mập (nhớ là xã Bù Gia Mập nhá), xe này sẽ dừng tại chợ trung tâm của xã Bù Gia Mập (cách Ban Quản Lý VQG Bù Gia Mập … 1 phút đi bộ).
Bến xe miền Đông – Đak Ơ: Nếu xe đi xã Bù Gia Mập hết chuyến, bạn có thể mua vé xe đi xã Đak Ơ. Đến Đak Ơ bắt xe ôm chạy thêm khoảng 25km là lên tới xã Bù Gia Mập (nếu đi theo nhóm có thể thảo thuận với tài xế chở lên trung tâm xã Bù Gia Mập luôn).Xe chạy tuyến này phổ biến là xe 26 chổ, riêng tuyến đi Đak Ơ còn có cả xe 35 chổ.
Bản đồ đường đi VQG Bù Gia Mập – khoảng cách trên bản đồ chỉ mang tính ước lệ |
Tham quan VQG Bù Gia Mập
Để tham quan VQG Bù Gia Mập, bạn phải liên hệ với Ban quản lý VQG Bù Gia Mập (xã Bù Gia Mập, Huyện Bù Gia Mập, Tỉnh Bình Phước). Thông thường bạn phải liên hệ trước khi đi, khi đến phải vào gặp Ban quản lý VQG Bù Gia Mập để nhờ người hướng dẫn.
Ban quản lý VQG Bù Gia Mập sẽ cử một anh hướng dẫn dẫn bạn đi tham quan VQG Bù Gia Mập (nếu không có anh hướng dẫn Bộ đội biên phòng và lực lượng kiểm lâm tại VQG Bù Gia Mập sẽ không cho bạn vào rừng).
Phương tiện chính để di chuyển đi vào rừng là … xe máy. Nếu bạn đi xe khách lên VQG thì có thể liên hệ trước với Ban quản lý VQG Bù Gia Mập để thuê xe.
Các tuyến tham quan:
Hiện VQG Bù Gia Mập đang dự kiến sẽ đưa vào hoạt động 4 tuyến tham quan phục vụ du khách đến tìm hiểu, nghiên cứu. Tuyến di chuyển dài nhất là tuyến: Vành đai biên giới (di chuyển khoảng 142km), tuyến ngắn nhất là tuyến tham quan rừng, tắm suối, ngủ qua đêm trong rừng (tại lán). Tùy theo nhu cầu của bạn mà lựa chọn tuyến đi cho phù hợp.
Trên đường đi vào rừng, bạn sẽ được đi ngang qua một ngôi làng nhỏ của người Stiêng.
Lưu trú
Bạn có thêm lưu trú tại khu vực nhà nghỉ của Ban quản lý VQG Bù Gia Mập hoặc lưu trú qua đêm trong rừng thông qua các lán.
– Nhà nghỉ:
Nằm trong khu viên của Ban quản lý VQG Bù Gia Mập (trung tâm xã Bù Gia Mập), gồm có 5 phòng (phòng máy lạnh) mỗi phòng có 3 giường đôi, vệ sinh khép kín, có truyền hình cáp K+
– Lán:
Nằm trong rừng, các lán này thuộc sự quản lý của Ban quản lý VQG Bù Gia Mập.
Ăn uống
Nếu lưu trú tại nhà nghỉ: Bạn có thể mang theo thức ăn hoặc liên hệ với căntin của Ban quản lý VQG Bù Gia Mập. Giá ăn uống tại căntin: 20.000đ/suất.
Nếu lưu trú trong lán: bạn buộc phải mang theo thức ăn vào.
Giá một số dịch vụ
Giá vé tham quan: 70.000đ/khách.
Hướng dẫn viên tham quan rừng: 200.000đ/ngày.
Giá phòng nghỉ: 200.000đ/phòng/đêm.
Giá đặt ăn uống tại căntin: 20.000đ/suất.
Liên hệ
Phòng du lịch Vườn quốc gia Bù Gia Mập.
Điện thoại: 0651.3724235 hoặc 0989.218.912 (Anh Tháp – trưởng phòng du lịch).
Sóng điện thoại
Dù là khu vực gần biên giới (với Campuchia) nhưng sóng điện thoại tại đây rất tốt. Trừ những khu vực sâu trong rừng, sóng điện thoại mới không có mà thôi.
Nên đi vào mùa nào?
– Mua mưa: có vắt, di chuyển khó, nhưng bạn lại có cơ hội nhìn ngắm các loại động vật rừng.
– Mùa khô: dễ đi hơn nhưng cơ hội nhìn ngắm các loại động vật rừng là rất ít.
Một số lưu ý
– Xăng: Nên đổ xăng đầy trước khi tham quan VQG Bù Gia Mập. Nếu tham quan tuyến vành đai dọc biên giới bạn nên mang theo một can xăng để dự trữ (đường đi tuy đã đổ bê tông nhưng dốc, dài 142km).
– Nếu lưu trú trong lán: nhớ mang theo thức ăn.
– Phải có ý thức bảo vệ rừng, giữ gìn vệ sinh môi trường.
– Nên mang theo tiền mặt vì ở đây rất khó tìm ra một máy ATM.
– Cấm chụp hình tại các khu vực gần đồn biên phòng.
Nguồn: Tổng hợp
Và: Bài: Nguyễn Vũ Thành Đạt – Ảnh: Nguyễn Luân, Kiều Tháp
Báo Ảnh Việt Nam – 16/05/2012