Scrophulariaceae : Họ Hoa Mõm Sói ❤️ Thảo Mộc Thái Phong

Họ Hoa Mõm sói có hơn 140 loài ở VN, hầu hết là loài thân thảo, cỏ nhỏ, một số loài mọc thủy sinh chìm trong nước. Trong họ này quen thuộc có cây rau Om dùng nấu canh chua; cây làm thuốc thường thấy nhất là cây Cam thảo nam mọc hoang khắp nơi; vài loài cây có hoa đẹp trồng làm bồn hoa trang trí (hoa Mõm sói, Tô liên, Ngọc hân…) và nếu bạn để ý quan sát một tí sẽ tìm thấy loài cỏ nhỏ Lữ đằng mọc hoang trong sân khắp mọi nơi.
Sau đây là một số loài :

1. Adenosma bracteosum Bonati. : Nhân trần lá nhỏ, Tuyến hương lá hoa
Cây có gặp mọc trên núi ở Dầu Tiếng, Bình Dương và Tri Tôn, An Giang

2. Adenosma caeruleum R. Br. : Nhân trần, Tuyến hương lam
Hình chụp cây mọc hoang dại ở Tú Lệ, Yên Bái

3. Adenosma hirsuta (Miq.) Kurz. : Tuyến hương phún
Cỏ dại gặp ở Sài Gòn

4. Adenosma indiana (Lour.) Merr. : Tuyến hương Ấn, Nhân trần hoa đầu
Cỏ dại gặp ở Sài Gòn

5. Alectra avensis (Benth.) Merr. : Ô núi đồng
(Chữ Ô trong tên cây mang nghĩa là con gà trống)
Cỏ mọc hoang gặp ở Lâm Đồng

6. Angelonia goyazensis Benth. : Ngọc hân, hoa Bâng khuâng
hoa tím thơm nhẹ, trồng thành hàng ven lối đi cũng khá đẹp

7. Antirrhinum majus L. : hoa Mõm sói

cây này chịu khí hậu lạnh nên chỉ trồng được ở Đà Lạt

8. Bacopa monnieri (L.) Wettst. : rau Đắng biển

thường dùng chung với rau Đắng đất trong món cháo cá lóc

9. Bacopa rotundifolia (Michx.) Wettst. : rau Đắng lá tròn

Loài cỏ thủy sinh mọc hoang dại có gặp ở Sài Gòn, Quảng Nam. Hình chụp ở Mỹ Sơn, Quảng Nam

cây này chưa thấy ghi nhận trong các sách thực vật Việt Nam

10. Brandisia glabrescens Rehd. : Băng đi nhẵn

Cây mọc hoang dại gặp ở Fansipan, Lào Cai

11. Digitalis purpurea L. : Foxglove, Lồng đèn tía

12. Hemiphragma heterophyllum Wall. :

Loài cây tìm thấy ở Fansipan.

Cây này ở trang Botanyvn và một số trang web khác xếp vào họ Scrophularia, nhưng wikipedia và Theplantlist.org lại xếp nó vào họ Mã đề Plantaginaceae.

13. Leucophyllum frutescens (Berl.) I.M.Johnst. : Tuyết sơn phi hồng
loài hoa mới nhập nội gần đây, chưa rõ tên VN, cái tên trên theo mấy chỗ bán hoa kiểng đặt.

14. Limnophila aromatica (Lamk.) Merr. : rau Om
rau thường ăn

15. Limnophila glabra (Benj.) Kerr. : Om không lông

Cây thủy sinh như 1 loài rong, phát hoa đưa lên khỏi mặt nước

16. Limnophila indica (L.) Druce. : Ngò nước, Om Ấn
loài này mọc thủy sinh chìm trông như 1 loài rong khá đẹp, đến mùa ra hoa mới có phần thân và lá khí sinh đưa lên khỏi mặt nước.

17. Limnophila micrantha (Benth.) Benth. : Om hoa nhỏ
Loài cỏ này trông cũng giống rau Om nhưng cây không có tinh dầu thơm

18. Limnophila repens (Benth.) Benth. : Om bò, Ngổ bò
Cỏ mọc hoang, hình chụp ở Biên Hòa, Đồng Nai

19. Lindenbergia philippinensis (Cham.) Benth. : cỏ Mến
Cỏ mọc hoang dại trên đất cát ven đường, hoa vàng có những chấm đỏ

20. Lindernia antipoda (L.) Alston. : Màn đất
cỏ mọc nơi đất ẩm ven bờ mương

21. Lindernia ciliata (Colsm.) Penn. : Màn rìa

22. Lindernia crustacea (L.) F.Muell. : Lữ đằng cẩn
cỏ nhỏ thường thấy mọc hoang trong sân

23. Lindernia hookeri (Hook. f.) Wettst. var cochinchinensis Bon. : Lữ đằng Hooker, Lữ đằng Nam bộ

24. Lindernia hyssopoides (L.) Haines. : Lữ đằng

Cỏ nhỏ gặp ở Đà Lạt

25. Lindernia latifolia (Blume) Koord. : Lữ đằng lá to

Cây gặp ở hồ Ba Bể, Bắc Cạn

26. Lindernia pierreana (Bon.) Bon. : Lữ đằng Pierre

27. Lindernia pusilla (Willd.) Bold. : Lữ đằng nhỏ

28. Lindernia ruellioides (Colsm.) Penn. : Lữ đằng dạng nổ

29. Lindernia tenuifolia (Colsm.) Alston : Lữ đằng lá nhỏ

30. Lindernia viscosa (Hornem.) Bold. : Lữ đằng trĩn
cỏ mọc nơi đất ẩm chen lẫn với loài trên.

31. Mazus pumilus (Burm. f.) Steenis. : rau Đắng lá lớn

gọi là rau nhưng không biết ăn được không!, chỉ biết nó là cỏ.

32. Mimulus orbicularis Wall. & Benth. : Mị thảo lá tròn

cỏ thủy sinh gốc dưới bùn lá nổi trên mặt nước mọc trong ruộng lúa

33. Paulownia fortunei (Seem.) Hemsl. : cây Hông

Loài cây nhập trồng để lấy gỗ vì lớn rất nhanh. Hình cây ở Đà Lạt

34. Pedicularis petelotii Tsoong. : Rạn Petelot

Cây mọc hoang gặp ở Fansipan, Lào Cai. Lá nhìn trông giống như 1 loài dương xỉ.

35. Russelia equisetiformis Schltdl. & Cham. : Liễu tường, hoa Xác pháo
cây hoa trồng trong các hòn non bộ

36. Scoparia dulcis L. : Cam thảo nam
cây thuốc nam thường dùng trong toa căn bản, cây mọc hoang khắp nơi, lá mọc vòng chụm 3

37. Scrophularia buergeriana Miquel : Bắc Huyền sâm

Cây gặp mọc hoang dại ở Sapa, Lào Cai, có lẽ trước đây là cây trồng làm thuốc.

38. Scrophularia sp. : Huyền sâm ???

Cây gặp mọc hoang dại ở ngay trước cửa Động Thiên Đường, Quảng Bình, không biết loài.

39. Stemodia verticillata (Miller.) Bold. : Ngai luân sinh

Cỏ nhỏ tí mọc hoang gặp ở Sài Gòn

40. Striga lutea Lour. : Vòng phá vàng

Cỏ gặp ở Dầu Tiếng

41. Schizotorenia finetiana (Bonati) T. Yamaz. : Dị Tô liên

Cỏ gặp ở Đà Lạt. Loài này chưa thấy ai post hình lên internet.

42. Torenia concolor Lindl. : Tô liên cùng màu

Loài này gặp nhiều ở các tỉnh vùng núi phía Bắc : Yên Bái, Lào Cai, Hà Giang

43. Torenia chevalieri Bon. : Tô liên Chevalier

Cây mọc hoang ven vách núi ở Đà Lạt, trông cũng giống như cây Tô liên (Hàm chó, Mắt biếc), đặc điểm nhận dạng là lá không cuống

44. Torenia fournierii Linden ex Fourn. : Tô liên, Hàm chó (Wisbones flowers)
loài cây dễ trồng có hoa đẹp, trước đây chỉ có loài màu xanh tím, hiện nay nhập nhiều giống có nhiều màu khác nhau.